آخرین بخش زندگی امام حسین، یعنی دوران امامت آن حضرت، مهمترین بخش زندگی او به شمار می‏رود و در این كتاب، بیشتر پیرامون همین بخش سخن خواهیم گفت. 
مبارزات حسین بن علی ـ علیه السلام ـ در دوران قبل از امامت 
حسین بن علی ع از دوران نوجوانی كه شاهد انحراف دسگاه حكومت اسلامی از مسیر اصلی خود بود، از موضعگیریهای سیاسی پدر خود پیروی و حمایت می‏كرد؛ چنانكه در زمان خلافت عمر بن خطاب، روزی وارد مسجد شد و دید عمر بر فراز منبر نشسته است، با دیدن این صحنه، بالای منبر رفت و به عمر گفت: از منبر پدرم پایین بیا و بالای منبر پدرت برو! 
عمر كه قافیه را باخته بود، گفت: پدرم منبر نداشت! آنگاه او را در كنار خود نشانید، و پس از آنكه از منبر پایین آمد، او را به منزل خود برد و پرسید: این سخن را چه كسی به تو یاد داده است؟ او پاسخ داد: هیچ كس![1] 
در جبهه‏های نبرد با ناكثین و قاسطین 
حسین بن علی ـ علیه السلام ـ در دوران خلافت پدرش، امیرمومنان ع،در صحنه‏های سیاسی و نظامی در كنار آن حضرت قرار داشت. او در هر سه جنگی كه در این دوران برای پدر ارجمندش پیش آمد، شركت فعال داشت.[2] 
در جنگ جمل فرماندهی جناح چپ سپاه امیر مومنان ـ علیه السلام ـ به عهده وی بود[3] و در جنگ صفین، چه از راه سخنرانیهای پرشور و تشویق یاران علی ـ علیه السلام ـ جهت شركت در جنگ، و چه از رهگذر پیكار با قاسطین، نقشی فعال داشت [4]در جریان حكمیت نیز یكی از شهود این ماجرا از طرف علی ـ علیه السلام ـ بود.[5] 
حسین بن علی ـ علیه السلام ـ پس از شهادت علی ـ علیه السلام ـ در كنار برادر خویش، رهبر و پیشوای وقت، حسن بن علی ع قرار گرفت، و هنگام حركت نیروهای امام مجتبی (ع) به سمت شام، همراه آن حضرت در صحنه نظامی و پیشروی به سوی سپاه شام حضور داشت، و هنگامی كه معاویه به امام حسن ـ علیه السلام ـ پیشنهاد صلح كرد، امام حسن، او و عبدالله بن جعفر را فراخواند و درباره این پیشنهاد، با آن دو به گفتگو پرداخت [6] و بالاخره پس از متاركه جنگ و انعقاد پیمان صلح، همراه برادرش به شهر مدینه بازگشت و همانجا اقامت گزید.[7] 

[1] . ابن حجر العسقلانى، الاصابه فى تمییز الصحابه، ط1، بیروت، دارحیأ التراث - العربى، 1328 ه.ق، ج1، ص -333 حافظ ابن عساكر، تاریخ دمشق، (جلد مربوط به شرح حال حسین بن على)، تحقیق: شیخ محمد باقر محمودى، ط 1، موسسه المحمودى للطباعهو النشر، 1398 ه.ق،ص 141 
[2] . ابن حجر، همان كتاب، ص 333. 
[3]. حافظ ابن عساكر، همان كتاب، ص 164. 
[4] .نصر بن مزاحم، وقعه صفین، ط 2، قم، مكتبه بصیرتى، صفحات: 114 و 249 و 530. 
[5] . نصر بن مزاحم، همان كتاب، ص 507. 
[6] . ابن اثیر، الكامل فى التاریخ، بیروت، دارصادر، ج 3، ص 405. 
[7] . ابن حجر، همان كتاب، ص 333.