پیش گفتار

امام خمینی قدس سره احیاگر قرن بیستم، بارها بر هماهنگی و تعاضد علم و دین تاکید کرده و بر ضرورت هوشیاری در مقابل تبلیغات موذیانه و شیطنت آمیز مدعی جدایی علم و دین و عدم توانایی دین در اداره ملت ها و کشورها اصرار ورزیده و به این نکته مهم که قوانین دینی و اسلامی بر معیار علم و عدل پی ریزی شده است، توجه داده و در فرازی از وصیت نامه الهی شان می فرمایند:

مریت استنلی کونگدون */ Merritt Stanley Congdon

ترجمه ی احمد آرام

چند سال پیش از این، بوته ی گل سرخ اهلی پر گلی را دیدم که بر کنار راه دورافتاده ای در پنسیلوانیا کاشته شده بود. چون از آن محل چندی بعد گذشتم، نزدیک آن بوته دیوار فروریخته ی زیرزمینی را دیدم که از خزه و علف های هرزه پوشیده شده بود تا حدود یک مایل نزدیک آن منطقه هیچ ساختمانی دیده نمی شد. در عین آن که به این احتمال ضعیف می اندیشیدم که بوته ی گل سرخ به وسیله ی تخم یا قطعه ساقه ای که باد یا مرغ یا جانور دیگری به اینجا انتقال داده کاشته شده، از روی الهام دانستم که این بوته را موجودی انسانی نزدیک خانه ی خود کاشته است. البته من آن شخص را ندیده و مدرک تاریخی برای مراجعه در اختیار نداشتم، ولی ناچار بودم که این نتیجه ی قطعی و غیرقابل تردید را بپذیرم که بوته ی گل سرخ تنها به دست آدمی و دخالت او می توانسته است در این محل بیاید و به این صورت باقی بماند.

دین, واژه اى است عربى که در معاجم و کتب لغت معانی بسیاری برای آن ذکر شده است مانند: ملک و پادشاهی، طاعت و انقیاد، قهر و سلطه ، پاداش و جزاء، عزت و سرافرازی ، اکراه و احسان، همبستگی، تذلل و فروتنی، اسلام و توحید، عادت و روش، ریاست و فرمانبرداری و ... 
در آیات قرآن نیز به معانی لغوی دین اشاره شده است و کلمه دین در آیات بکار رفته است ودر هر آیه ای معنای مخصوص خودش را دارد. چنانکه خداوند می فرماید: «هوالذی ارسل رسوله بالهدی ودین الحق، صف ، 9» که در این آیه دین به معنی کیش و شریعت آمده است و یا می فرماید:«فاعبدالله مخلصاً له الدین، زمر ،2» و در اینجا دین به معنای توحید و یگانگی می‌باشد . همین موارد استعمال واژه دین‏ در قرآن مى‏تواند به عنوان راهى براى شناسایى و به دست آوردنتعریف دین از دیدگاه اسلام شمرده شود که «دین عبارت است از اطاعت، گرایش، فرمانبردارى و تسلیم در برابر حقیقت‏» که در این صورت، با معانى لغوى نیز سازگارى خواهد داشت. 

تعریف دین

توحید و یگانگى خداى متعال اصطلاحات گوناگونى در فلسفه و كلام و عرفان دارد كه مهمترین اصطلاحات فلسفه آن عبارت است از: 
1 توحید در وجوب وجود یعنى هیچ موجودى جز ذات مقدس الهى واجب الوجود بالذات نیست . 
2 توحید بمعناى بساطت و عدم تركیب كه داراى سه معناى فرعى است: الف عدم تركیب از اجزاء بالفعل . ب عدم تركیب از اجزاء بالقوه . ج عدم تركیب از ماهیت و وجود . 
3 توحید به معناى نفى مغایرت صفات با ذات یعنى صفاتى كه به خداى متعال نسبت داده مى‏شود مانند صفات مادیات از قبیل اعراضى نیستند كه در ذات وى تحقق یابند و به اصطلاح زائد بر ذات باشند بلكه مصداق آنها همان ذات مقدس الهى است و همگى آنها عین یكدیگر و عین ذات مى‏باشند . 
4 توحید در خالقیت و ربوبیت‏یعنى خداى متعال شریكى در آفریدن و تدبیر جهان ندارد . 
5 توحید در فاعلیت‏حقیقى یعنى هر تاثیرى كه از هر فاعل و مؤثرى سر بزند نهایتا مستند به خداى متعال است و هیچ فاعلى استقلال در تاثیر ندارد لا مؤثر فى الوجود الا الله 
 

“توحید” مهم ترین اصل از اصول دین اسلام، بلکه ادیان ابراهیمی به شمار می آید. توحید در لغت به معنای یکی دانستن و در اصطلاح اهل کلام، یگانه دانستن و یکتا شمردن حق تعالی است و در نقطۀ مقابل آن، شرک به خدا قرار دارد که قرآن مجید از آن به عنوان ظلم عظیم و گناه نابخشودنی تعبیر کرده است.

«وَ إِذْ قالَ لُقْمانُ لاِبْنِهِ وَ هُوَ یَعِظُهُ یا بُنَیَّ لا تُشْرِکْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظیمٌ» 
(ای رسول ما) یاد کن وقتی را که لقمان در مقام پند و موعظه به فرزندش گفت ای پسر عزیزم هرگز به خدا شرک نیاور، همانا شرک (بر خدا) بسیار ظلم بزرگیست. 

«إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ به وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ» 
محقق است که خدا هر کس را که به او شرک آورد نخواهد بخشید و سوای مشرک هر که خواهد می بخشد و آنکس که به خدا شرک آورد به دورغی که بافته است گناهی بزرگ مرتکب شده است.