پيش گفتار
مصلحت در فقه شيعه از جايگاه ويژه اى برخوردار
است به گونه اى كه هم بر رفتارهاى فردى آدميان تأثير مى گذارد و هم نظام سياسى و
اجتماعى را شكل مى دهد. اكثر فقها در عرصه تزاحم احكام و تقديم اهم بر مهم از اين
عنصر بهره برده اند. و حضرت امام خمينى (ره) پس از نظام سياسى نبوى و علوى، براى
اولين بار به اجراى گفتمان مصلحت پرداخته جريان مصلحت در نظام ولايى و جمهورى
اسلامى ايران، پاره اى از چالش هاى معاصر را برانگيخت. برخى از نويسندگان، مصلحت در
فقه شيعه را با مصالح مرسله در فقه عامه يكسان پنداشته و دسته ديگرى ملاك و ضابطه
تشخيص مصلحت را منتفى دانسته اند و گروه سومى ميان مصلحت و منفعت گرايى سكولاريسم
با مصلحت در فقه شيعه و در چارچوب اهداف شرع خلط نموده اند.
در باب قلمرو اختيارات حاكم
اسلامى اعم از معصوم(ع) و فقيه جامع الشرايط در تشخيص مصلحت و نقش آن در قوانين
حكومتى نيز پرسش هايى مطرح گرديده است طرح قوانين ثابت و متغير و تمايز احكام اولى
و ثانوى و حكومتى و نظريه منطقة الفراق، بخشى از اين پرسش هاست.
مبانى حقوقى مجمع تشخيص
مصلحت نظام و رابطه آن با مصلحت در فقه شيعه از ديگر چالش هاى معاصر
است.
حق مطلب آن است كه اسلام به
عنوان دين جامع، علاوه بر بيان احكام ثابت به احكام متغير نيز پرداخته و مصالح و
مفاسد مادى و معنوى متغيّر را مورد عنايت داشته است و مصالح را در راستاى اهداف و
مقاصد دينى دنبال مى نمايد; بدون اينكه گرفتار مصالح مرسله اهل سنت يا مصلحت گرايى
سكولاريزم گردد.
تحليل مبانى فقهى و حقوقى
مجمع تشخيص مصلحت نظام
كتاب نگاشته محقق گرامى آقاى سيد حسين هاشمى
است كه با توجه به چالش ها و پرسش هاى فوق به تحقيق و تدوين آن پرداخته است. اميد
آنكه مقبول حق تعالى و ساحت مبارك حضرت ولى عصر(عج) واقع گردد. در پايان از تمامى
عزيزانى كه در آماده سازى اين اثر تلاش نموده اند، تشكر مى نمايم. ابتدا از مدير
محترم حوزه علميه قم و مركز مطالعات و پژوهش هاى حوزه علميه حضرت حجت الاسلام
والمسلمين سيد هاشم حسينى بوشهرى و سپس از مديران مركز خصوصاً محمد رضا باقرزاده
مدير گروه حقوق و سياست، سيد محمد على داعى نژاد مسئول دفتر پژوهشى، و آقاى حميد
كريمى مسئول طرح هاى پژوهشى، سيد مصطفى آل غفور مسؤول ادارى ـ مالى مركز.
عبدالحسين
خسروپناه
جانشين مركز مطالعات و پژوهش هاى فرهنگى
حوزه ى علميه
مصادف با 28 صفرالمكرم 1423
سالروز
رحلت حضرت رسول اكرم(ص) و شهادت حضرت امام حسن
مجتبى(ع)