توصيه‌هاي پزشكان به روزه‌داران

          حسن محمدی 
            بازدید : 268
          چهارشنبه 19 تیر 1392
           نظرات (0)
        

با فرا رسيدن ماه پر فضيلت و مبارك رمضان، مسلمانان براي رسيدن به تزكيه نفس و روح روزه مي‌گيرند و اين در حالي است كه روزه داري از مهم‌ترين و پرفايده‌ترين فريضه‌هاي الهي است.‏

‏ يكي از نكات پر اهميت در روزه‌داري، رعايت رژيم غذايي صحيح آن است که بر اساس آن، روزه داران بايد ازغذاهاي متنوع و مغذي استفاده كنند، زيرا غذاهاي گوناگون، داراي مواد مغذي مختلفي است که هر کدام از آن‌ها براي سلامت انسان لازم است و از ميان آن‌ها مي‌توان به ميوه‌ها، سبزيجات، غلات و حبوبات اشاره كرد، چرا كه همه اين مواد داراي کربوهيدرات پيچيده، فيبر، ويتامين و عناصر معدني و کم چرب و بدون کلسترول است و از اين رو کالري زيادي را براي بدن فراهم مي‌آورد. ‏

‏ کارشناسان تغذيه معتقدند كه ماه مبارك رمضان فرصت مناسبي براي عادت دادن معده به کم خوري، استراحت‎ ‎دادن به دستگاه گوارش به همراه بهره‌مند شدن از فيوضات و برکات معنوي آن است و از اين رو به روزه داران توصيه مي‌کنند كه در اين ماه حداقل 20 درصد کمتر از ماه‌هاي ديگر غذا‏‎ ‎بخورند‎.

‎کارشناسان تغذيه‎ ‎‏ همچنين مي‌گويند،با رعايت موارد تغذيه‎ ‎مناسب در رمضان، بدن به هيچ عنوان دچار کمبود ويتامين و ريزمغذي‌ها نخواهد شد، مگر‎ ‎اشتباه صورت بگيرد و ضمن رعايت نکردن رژيم غذايي، چربي و شيريني زيادي خورده‌شود‎.

‎آنان توصيه مي‌کنند از مصرف شيريني و چربي زياد به دليل کور کردن اشتها، در‎ ‎اين ماه جلوگيري و بيشتر سعي شود از سبزيجات و لبنيات مصرف شود تا از ابتلا به کمبود‎ ‎ويتامين و سوء تغذيه پيشگيري به عمل آيد. ‏

داشتن تغذيه اى صحيح در ماه مبارك رمضان باعث مى شود روزه داران بتوانند با سلامت‎ ‎اين ماه را به پايان برسانند‎.‎

فوايد روزه

دكتر رضا مير عابديني ـ متخصص تغذيه در مورد فوايد روزه داري به گزارشگر روزنامه اطلاعات مي‌گويد:روزه مى تواند به تغذيه مناسب كمك شايانى كند، زيرابدن انسان براى حفظ سلامت‎ ‎خود، همواره مقدارى از چربى مواد غذايى را در نقاط مختلف ذخيره مي‌سازد و به مرور زمان چربى‌هاى ذخيره شده تغيير رنگ مي‌دهد و فشرده مى‌شود و احتمال اين‎ ‎كه مورد استفاده مجدد قرار بگيرد، بسيار كمتر مى شود‏‎. ‎

وي مي‌افزايد:روزه دارى حتى در افراد لاغر يا با وزن طبيعى نيز به بدن فرصتى مى دهد تا اين چربى‎‌‎ها را از ذخاير آن آزاد و مصرف كند و پس از پايان روزه دارى به جاى آن، چربى‏‎ ‎هاى تازه و مناسب ترى را جايگزين سازد. ‏‎

‎اين متخصص تغذيه با اشاره به اين مطلب كه غذا خوردن سبب مى شود خون فراوانى به دستگاه گوارش سرازير شود كه به دنبال آن بى‎ ‎حالى و كاهش توان فعاليت‌هاى دقيق فكري‎ ‎اتفاق مى افتد، ياد آوري مي‌كند: روزه با استراحت دادن به دستگاه گوارش و فرستادن خون كافى به سراسر‏‎ ‎بدن، بالاخص به سيستم اعصاب مى تواند به سلامت بدن كمك شايانى كند.

سحري و افطاري

دكتر مير عابديني در پاسخ به اين پرسش كه چه غذاهايى براى سحرى و چه غذاهايى براى افطارى مناسب است، مي‌گويد: بسيارى از افراد معتقدند هنگام سحرى بايد از مواد غذايى كه انرژى بالايى دارند‏، استفاده كنند تا در طول روز احساس گرسنگي به آنان دست ندهد. به همين دليل، خوردن‎ ‎غذا‌هاي چرب را ترجيح مى دهند، ولى بايد توجه‏‎ ‎داشت كه به دنبال مصرف مواد غذايى چرب، تشنگى شديدى عارض مي‌شود و‎ ‎مشكلات عديده اى را در اين افراد به همراه مي‌آورد.‏‎

‎از طرف ديگر عده اى مواد قندى را ترجيح مى دهند. ذكر اين نكته ضرورى است كه مصرف‎ ‎مواد قندى و شيرينى به مقدار زياد و در يك وعده، باعث افزايش ناگهانى هورمون‎ ‎انسولين در خون مي‌شود و با توجه به اين كه هورمون ياد شده كا هش قند خون را به دنبال دارد، ممكن است عوارضى مانند‎ ‎سر گيجه، بى حالى، پرخاشگرى، عصبانيت‎ ‎و ضعف‌هاي ناگهانى به وجود آيد‏‎.

‎پس بهتر است در وعده غذايى سحرى از موادغذايى استفاده شود كه بتواند هم انرژى‎ ‎روزانه را تامين كند و هم از افت ناگهانى قند خون جلوگيرى به عمل آورد و مهم‌تر از همه اين‏‎ ‎كه باعث ايجاد تشنگى شديد نشود‎.

‎دكتر مير عابديني با اشاره به اين مطلب كه سحرى را نبايد از برنامه‌غذايي ماه مبارك رمضان حذف كرد، مي‌افزايد: بسيارى از افراد، وعده غذايي سحرى را به دلايل مختلفي و از جمله عدم توانايى در بيدار‏‎ ‎شدن به هنگام سحر، حذف مى كنند. حال آن كه در روزهاى عادى فاصله زمانى بين2 وعده غذايى شام و صبحانه روز بعد، حدود 10ساعت است كه تقريبا هفت ساعت از آن در‎ ‎حال خواب مى گذرد.

در ماه مبارك رمضان هم بايد كوشيد همين حداكثر فاصله زمانى‏‎ ‎بين وعده‌هاى غذايى رعايت شود. در صورت نخوردن غذا در سحرى و حذف آن، فاصله بين يک‎ ‎وعده افطار تا وعده افطار بعدى حدود 20 تا 24 ساعت مى شود كه خالى ماندن معده و‎ ‎نداشتن منبع انرژى براى اين مدت زمان طولانى، بسيار مضر است، زيرا تمامي فعل و‎ ‎انفعالات بدنى، از جمله روند ترشح اسيد و آنزيم‌هاى گوارشى،‎ ‎عدم در دسترس بودن آب براى فعل و انفعالات‎ ‎حياتى و اتمام انرژى به دليل مصرف فقط يك وعده غذا، دچار اختلال مي‌شود و عوارض‏‎ ‎مختلفى مانند سوزش سر دل،‎ ‎زخم معده، عدم‎ ‎تمركز فكري،بي خوابي‎ ‎و عصبانيت پديد مي‌آيد.‏‎

‎وي مي‌افزايد: اگر فقط افطار بخوريم و سحري را حذف کنيم، در اين حالت در كمترين زمان‎ ‎فعاليت(شب)، بيشترين غذا خورده مى شود و در بيشترين زمان فعاليت(طول روز) كه بدن ما‎ ‎نيازمند به سوخت و ساز فعال براى انجام فعاليت‌هاى روزمره است، هيچ گونه منبع انرژى‎ ‎در دسترس نيست و اين موضوع سبب افت كرد ميزان و كيفيت فعاليت‌هاى روزانه مى‏‎ ‎گردد‎.‎

بين افطاري و شام فاصله بيندازيد ‏

دكتر مير عابديني در مورد تفاوت وعده‌هاي غذايي سحرى و افطارى ياد آوري مي‌كند: بدن ما در زمان افطار، در حال استراحت كامل است، بنابراين هنگام شروع افطار‎ ‎بايستى مواد غذايى سبک مصرف شود تا به طور ناگهانى به دستگاه گوارش فشاري‎ ‎وارد نيايد. از اين‌رو توصيه مى كنيم افطار خود را با چند عددخرما همراه با يك استكان‏‎ ‎چاي يا شير ولرم باز كنيد و بين افطارى و شام نيز‎ ‎فاصله اى را در نظر بگيريد، مثلا در اين فاصله مى توانيد وضو بگيرد و نمازتان را‏‎ ‎بخوانيد كه هم ثواب‎ ‎نماز اول وقت را ببريد‎ ‎و هم حركات نماز باعث شود بدنتان كمى از حالت استراحت درآيد‎.

‎همچنين توصيه مى شود شام خود را با غذاهاى سبك، كم قند و‎ ‎فيبر دار مانند سوپ، سبزيجات و سالادكه فشار چندانى به معده وارد نمى كنند،‎ ‎شروع كنيد و سپس به سراغ شام اصلى برويد.

چرا كه مصرف بيش از حد مواد غذايى شيرين و‏‎ ‎پُرچرب، هنگام افطار، منجر به تشنگى مى شود و مصرف زياد‎ ‎نوشيدني‌ها بالاخص مايعات خنك، با رقيق كردن‎ ‎اسيد و آنزيم‌هاى دستگاه گوارش سبب اختلال در هضم و جذب مواد غذايى مى گردد و مشکلاتي مانند درد شكم ونفخ را به همراه مي‌آورد.‏

اين متخصص تغذيه در مورد مصرف زولبيا و باميه در ماه مبارك رمضان مي‌گويد: هنگام افطار ذخيره قندى بدن بسيار كم است و به همين دليل بهتر است در اين زمان‎ ‎با خوردن مواد قندى اين كمبود جبران شود.

بنابراين مصرف زولبيا يا باميه به‎ ‎هنگام افطار مجاز است، البته به مقدار كم، زيرا مصرف بيش از حد آن به علت استفاده‏‎ ‎از روغن،‎ ‎كره، ماست و ادويه جات مختلف در تركيبات اين نوع شيرينى و‎ ‎عدم‎ ‎اطمينان كافى به سلامت مواد مزبور، ممكن است سبب مسموميت شود.علاوه بر آن، مصرف بيش از حد‏‎ ‎زولبيا و باميه با توجه به اين كه اشتها‎ ‎را كاهش مى دهد، باعث عدم مصرف مواد‎ ‎غذايي مورد نياز بدن مى شود‎.‎

روزه و بيماري‌هاي گوارشي

دكتر محمود قانعي ـ متخصص بيماري‌هاي گوارشي نيز در مورد روزه‌داري و بيماري‌هاي گوارشي به گزارشگر روزنامه اطلاعات مي‌گويد: در حقيقت روزه‌داري اصولي، باعث ايجاد و حتي تشديد ناراحتي‌هاي گوارشي نمي‌شود، بلکه با روزه گرفتن، اين مشکلات نمود پيدامي‌کند. براي مثال زخم اثني‌عشر با ساعت‌ها ناشتاماندن، خودش را نشان مي‌دهد. در بسياري از مواقع، افراد به هنگام افطار، مواد غذايي زيادي را وارد معده مي‌کنند، اما معده آمادگي دريافت حجم بالاي مواد غذايي در يک مدت‌کوتاه را ندارد و با فشار به آن، ناراحتي‌هاي گوارشي ايجاد مي‌شود.

وي ياد آوري مي‌كند: افطار را با نوشيدن يک مايع نسبتا گرم مانند چاي، شير و سوپ و يک قند طبيعي مانند خرما، عسل و کشمش آغاز و حداقل 1 تا 2 ساعت پس از افطار، غذاي اصلي را در وعده شام ميل کنيد. در وعده افطار نبايد غذاهاي چرب، شيرين، حجيم، نفاخ و نوشيدني‌هاي گازدار و خنک بخوريد، ولي مصرف ميوه و سبزي بسيار مفيد است.

اين استاديار دانشگاه در مورد حذف نكردن سحري از برنامه غذايي ماه مبارك رمضان مي‌افزايد: توصيه مهم ديگر، حذف نکردن وعده سحري است.

همه مي‌دانيم که صبحانه يک وعده غذايي مهم براي داشتن توانايي انجام فعاليت‌هاي روزانه محسوب مي‌شود.

در روزه‌داري نيز وعده سحري نقشي کاملا مشابه با وعده صبحانه دارد و نخوردن ‌آن به دستگاه گوارش فشار وارد مي‌کند و باعث بروز ناراحتي‌ها و دردهاي دستگاه گوارش و به‌خصوص مشکلات معده مي‌شود.

كمبود آب بدن

وي با اشاره به اين مطلب كه مشکل کمبود آب بدن بايد با مصرف مايعات و غذاهاي آبکي پس از پايان ساعات روزه‌داري، جبران شود، ياد آوري مي‌كند: مصرف ميوه و سبزي تازه در افطار نيز در کاهش تشنگي در طول روز و تامين ‏آب موردنياز بدن، نقش زيادي دارد.

روزه گرفتن براي بيماران مبتلا به سنگ کليه، نارسايي کليه، کبد و قلب و بيماراني که زخم معده شديد، سوءهاضمه پيشرفته يا ديابت نوع يک دارند، ممنوع است و ساير بيماران نيز بايد درباره روزه گرفتن با پزشک معالج خود مشورت کنند و در صورتي که پزشک روزه گرفتن را مانعي براي حفظ سلامتشان دانست، به‌هيچ وجه نبايد براي روزه گرفتن اصرار داشته باشند.

از آنجا که مصرف کافي مايعات در اجابت مزاج تاثير عمده‌اي دارد، روزه گرفتن باعث بدتر شدن اوضاع يبوست افراد مبتلا به آن مي‌شود. البته مصرف غذاهاي فيبردار مانند سبزي و ميوه از اين مشکل پيشگيري مي‌کند، اما افرادي که يبوست شديد دارند، بايد براي روزه گرفتن با پزشک معالج خود مشورت‌کنند. مبتلايان به ريفلاکس معده هم بايد تاثير روزه‌داري را بر وضعيت خود بسنجند.

اگر اين افراد با روزه‌داري مشکلي پيدا نکردند، مي‌توانند روزه بگيرند. اما اگر روزه گرفتن باعث تشديد ريفلاکس معده‌شان شد، از روزه گرفتن بايد بپرهيزند. حتي به افرادي که سوءهاضمه و دردهاي شکمي دارند نيز توصيه مي‌شود درصورتي‌که با روزه گرفتن، دچار افزايش درد شوند، روزه نگيرند.‏

دكتر قانعي سپس ياد آوري مي‌كند:افراد بيمار براي روزه‌‌گرفتن قبل از آغاز ماه مبارك رمضان حتما بايد با پزشک خود مشورت کنند. براي برخي بيماران، گرفتن روزه از نظر شرعي اشـکال دارد، اما براي افراد سالمي که هيـچ بيماري خاصي ندارند، مشكلي به همراه نمي‌آورد. ‏

وي به روزه داران توصيه مي‌كند مانند روزهايي که هوا خيلي آلوده است و توصيه مي‌شود فقط براي کارهاي ضروري از خانه خارج شوند، هنگام روزه‌داري در روزهاي گرم هم بايد از کارهاي غيرضروري چشم بپوشند.

پياده‌روي‌هاي طولاني‌مدت به هيچ‌وجه صلاح نيست و بهتر است تا جاي ممکن از وسايل نقليه استفاده كنند و در طول روز نيز چند دقيقه‌اي را به استراحت و آرامش اختصاص دهند.

يک ساعت خواب بعدازظهر به حفظ انرژي و آب و املاح بدن کمک مي‌کند و به ادامه بهتر روزه‌داري در ساعت‌هاي بعدي منجر مي‌شود.‏

توصيه‌هاي پزشكي به روزه داران

مايعات فراوان بنوشيد: از آنجا که روزه‌داران نمي‌توانند در طول روز چيزي بخورند، بهتر است در فاصله افطار تا سحر به‌اندازه کافي مايعات بنوشند. البته لازم نيست ميزان مايعات دريافتي هنگام افطار زياد باشد، زيرا معده و دستگاه گوارش را دچار مشکل مي‌کند، اما از زمان افطار تا سحر مي‌توان به دفعات مايعات و آب نوشيد.

اگر مجبوريد در محيط گرم کار کنيد: برخي از افراد در مشاغل خاص مجبورند حتي در ماه مبارك رمضان در محيط‌هاي گرم به فعاليت‌هايشان ادامه دهند. پزشکاني که در محيط‌هاي اورژانس با درجه حرارت بالا در حال فعاليت هستند و يا رانندگان تاکسي و اتوبوس و نيز مأموران راهنمايي‌رانندگي، معمولا تعطيلي ندارند. خوشبختانه بدن اين افراد کم‌وبيش با شرايط محيط وفق پيدا مي‌کند و برخلاف آنچه تصور مي‌شود، اختلالات بسيار شديدي بر اثر گرما و روزه‌داري در بدن يک فرد سالم رخ نمي‌دهد. توصيه‌هاي عمومي در حدي که قابل‌اجرا باشد به آنها نيز پيشنهاد مي‌شود و سياست‌گذاران هم بايد تا جاي ممکن براي رفاه حال اين افراد تدابيري بينديشند.

مراقب اين علايم باشيد: برخي از احسا‌س‌ها در روزه‌داري کاملا طبيعي است، مثلا احساس تشنگي، گرسنگي، خشکي دهان يا ضعف و خستگي زودرس به‌ويژه در روزهاي اول ماه رمضان که هنوز بدن به روزه‌داري عادت ندارد، غيرطبيعي و نگران‌کننده نيست. اما برخي علايم نشانه تاثير منفي و شديد روزه‌ بر بدن است كه در اين صورت بايد حتماً با پزشک مشورت کنيد تا مطمئن شويد روزه‌داري در توان وبه صلاح شما است يا خير؛ مثلا در سرگيجه‌هاي شديد، بي‌حالي در حدي که از انجام فعاليت‌هاي روزمره باز بمانيد و با استراحت بهبود نيابيد و حالت تهوع غيرطبيعي و ادامه‌دار. گاهي افرادي که بيماري‌هاي خاص دارند نيز با گرفتن روزه با علايمي روبرو مي‌شوند که در صورت بروز آنها بايد روزه را افطار کنند؛ مانند دردهاي قلب در مبتلايان به ناراحتي‌هاي قلبي و درد معده در مبتلايان به زخم معده.

بيتا مهدوي

عنوان	پاسخ	بازدید	توسط
چرا نباید توت و خرما را با چای بخوریم؟!	1	1509	aminmoin
از کدام آیه قرآن استفاده می شود که 3 7 برابر با 1 است!	1	1158	aminmoin
با منابع گیاهی غنی از کلسیم آشنا شوید	1	372	aminmoin
رایانه جدید گوگل با قابلیت اتصال به تلویزیون، تبلت و تلفن همراه	0	1360	hasanmohamadi
اگر می خواهید نماز امام زمان بخوانید :	0	1309	hasanmohamadi
6دلیل برای اینکه حتما شیر موز بخورید...!	0	1650	hasanmohamadi
همنشین موسی در بهشت	0	1356	hasanmohamadi
آیا در صورت نخواندن نماز، روزه باطل است؟ به چه دلیل؟	0	1199	hasanmohamadi
روزه داری و ارتباطات نامشروع با نامحرم!!	0	1226	hasanmohamadi
اعمال روز اول ماه رمضان	0	1645	hasanmohamadi
وب پورتال (Web Portal)چیست؟	0	1183	hasanmohamadi