با آن که معنای اصلی این واژه در مکتوبات سده ی هجدهم وضوح بیشتری پیدا کرده است ؛ امّا ، گسترش قلمرو معنایی آن در سده نوزدهم ، همراه با اسطوره پردازی پیرامون فرماسونری و تلاش در جهت اصالت قائل شدن برای مفهوم آن ، فهم امروزی ما را از سابقه ی معنایی این کلمه با دشواری های بسیاری همراه کرده است . در دایره المعارف بریتانیا ، قدمت کاربرد فراماسونری را به سده چهاردهم بازگردانیده اند . در آن دوران ((بعضی از نویسندگان این لغت را برای آنهایی که سنگ تراشی می کردند به کار می بردند . ولی دلائل فراوانی وجود دارد که ثابت می کند معنی و منظور لغت "بنّای آزاد" و "سنگ تراش" که قبلاً بکار برده می شده ، بزودی معنای وسیعتری پیدا کرده است . گولد نویسنده تاریخ فراماسونری می نویسد : "آن گروه از مردم که از اصول فراماسونری پیروی می کردند ، همه از جمله کسانی بودند که در قرن هفدهم در محفل اکبر انگلستان گرد آمده بودند.در این محفل مردان آزاد،بنّاها،طلا کاران و کسانیکه حرفه هائی نظیر آنها داشتند جمع شده بودند . "دکتر برنتانو Dr.BRENTANO مینویسد : "هر جا که در تزئین ساختمانها از هنر طلا کاری قدر دانی میشد و در هر شهرستانی که حرفه و فروش مصنوعات طلا کاری پیشرفت میکرد (آزادی) برای هنرمندان بیشتر بود . بهمین جهت برتری شغل بنّائی بکسی اعطا میگردید که قبلاً از هر قید و بندی رها شده باشد ... ولی بتدریج این قانون از اهمیت افتاد و اشخاص غیر بنّا نیز که با سنگ کاری نداشتند ، مورد اعتماد و همکاری بنّایان آزاد قرار گرفتند ."

فراماسونری که صورت فرانسوی آن France Maconnerie نوشته و خوانده می شود ، در زبان انگلیسی از دو واژه Free ، به معنای ((آزاد)) و Mason ، ((بنّا)) ساخته شده است . بنّایان که (( با افزارهایی مانند تبر، گرز، چکش و اسکنه بر روی سنگهای تراش بردار کار می کرده اند ، چون [...] از هنری پر اهمیت و مورد نیاز جامعه بهره مند بودند ، خودبخود اسرار حرفه و هنر خود را در میان خویش نگاه می داشتند و سمبلها و علامتهایی قراردادی نیز داشتند و به یک سخن ، آنان به انجمنهایی صنفی وابسته بودند که از ویژگی پنهانی بودن برخوردار بود. ))

این اطلاعات ، در بر دارنده ی بخش اصلی  آگاهی هایی است که تا سده های شانزدهم و هفدهم میلادی ، از فراماسونری در دست بوده است . از این تاریخ به بعد ، در راستای هرچه وسیع تر و پیچیده تر شدن ساختار فراماسونری و تعمیق کارکرد آن در جوامع اروپایی ، همراه با سرّی و مخفی تر شدن ساز و کارش ، مفهوم اصطلاحی آن نیز گسترش یافته است . توسعه مفهوم فراماسونری را در دو جهت می توان دنبال نمود . هرچه از سده هجدهم جلوتر می آییم ، از سویی ، با کاهش آن دسته از ویژگی هایی روبرو می شویم که بر سویه ی صنفی و اجتماعی مفهوم فراماسونری دلالت می کنند ؛ و از سوی دیگر، با فرایند سر سختانه ای روبرو میشویم که با هدف قدمت قائل شدن برای انگاره های مفهومی مطلوب از فراماسونری به اسطوره پردازی روی می آورد.در روند تغییر و تطور مفهموم فراماسونری این هر دو رویکرد از سوی سر آمدان جریان فراماسونری به شدت گردیده است . اسطوره پردازی پیرامون مفهوم فراماسونری ، به مثابه روشی برای پوشاندن حقیقت این فرقه ی پنهان کار ؛ کوششی است که نویسندگان دبستان دایره المعارف در سده ی هجدهم ، آن را آغاز کردند . این نویسندگان و جانشینان ، که همگی بر آمده دبستان دایره المعارف بودند ؛ به موازات هدف های جهانی فراماسونری که در پوشش طرح راهبردی ((حکومت واحد جهانی)) ، در حقیقت به تحکیم مبانی انگاره های نو استعماری اهتمام می ورزید ؛ به اقتباس و تعبیه نمادهایی روی آوردند که  در پرتو آن بتوانند در شمار هرچه بیشتری از اقوام و جوامع بشری رخنه کنند و از این طریق ، به گسترش بیشتر شبکه های سرّی خود در سراسر جهان بپردازند . معلوم است که نمادهای انتخابی هر چه قدمت و اهمیت بیشتری داشته باشند ، به همان نسبت ازنفوذ بیشتری برخوردار خواهند بود . از این رو ، دایره المعارف نویسان با بسط مبانی تاریخی ماسونری ، در پی جا انداختن این آموزه بر آمدند که بر بنیاد آن ، " اسرار و اطلاعات مربوط به علوم هفتگانه بوسیله یکنفر نا شناس در دو قطعه از سنگ نوشته و از زمان طوفان نوح برای آیندگان با قیمانده است. " در این لوحه ها مطالبی به سابقه ی تاریخی و قوانینی که بر اعضای " گروه بنّائی حکومت میکرده شرح داده شده است ..." این نویسنده خواسته است بمردم بقبولاند که جمعیت " بنّایان آزاد" از زمان نوح پیغمبر وجود داشته است )).

انتخاب نمادی از قلمرو معماری ، نه تنها ، سابقه ی فراماسونری را از منظر زمانی ، تا یکی از درخشان ترین دوران های تاریخی بشر به عقب می برد و برای آداب و سنن تازه ساز آن هاله ای از تقدس فراهم می آورد ؛ بلکه بذر پیوند با این سازمان پنهانی را در قلمرو جغرافیایی همه ی کشورهایی می پراکند که همانند کشورهای ایران ، مصر ، یونان و روم از دستاوردهای تمدنیِ شگرفی در دورانِ باستانی تاریخ سرزمین خود برخوردار بوده اند .

 همچنین ، کوشش در راستای پیوند دادن ((ریشه های تاریخی)) فراماسونری با دیر سلیمان و هندسه ی اقلیدس که از دیگر نشانه های اسطوره پردازی پیرامون پیشینه ی فراماسونری است ، باید از همین زاویه مورد توجه و بررسی قرار گیرد . داستان زیر نمونه دیگری است از اسطوره سازی در مورد پیوند فراماسونری با حضرت سلیمان که در منایع فراماسونری در اسناد ساواک نقل می شود :

در مورد شالوده و اساس تشکیلات فراماسونری در دنیا آنچه بیشتر مورد قبول اکثریت ماسونهاست اینست که قبل از میلاد مسیح درایام سلطنت نبی تصمیم به ساختن معبدی بنام پرستشگاه یهود گرفته میشود که برای این منظور از کلیه پادشاهان و فرمانروایان آن عهد تقاضای کمک و اعزام متخصصین فن و بنائی میشود که در نتیجه یکی از سلاطین به نام حیّرام از طایفه نفتالی را به دربار حضرت سلیمان اعزام میدارد شخص مزبور بعنوان سر بنا شروع بکار می کند و چون متوجه اختلاف بین بنایان و کارگران و سرکارگران میگردد لذا کلیه آنها را به نسبت شغل و حرفه به سه دسته تقسیم مینماید که این سه دسته عبارت از حضرت سلیمان و حیرام سر بنا و تیر پادشاه کشوری بود که حیرام را به دربار سلیمان اعزام داشته بود .

روشن ترین و به لحاظ آگاهی های تاریخی خدشه ناپذیرترین نشانه ی دلبستگی فراماسون ها به اسطوره پردازی پیرامون ریشه های تاریخی پیدایش ماسونری را در چگونگی سال شماری و تعیین مبدأ تاریخ فراماسونری باید جستجو نمود.در کتاب فراماسونری و یهود چنین نوشته شده است :

برای دستیابی به تاریخ ماسونی ، به ارقام تاریخ معمولی عدد چهار هزار اضافه می گردد ، بدین وسیله بطوریکه در تورات نیز آمده است ، تاریخ و تقویم ماسونی تا آغاز خلقت بشر به عقب کشیده شده است برابر تقویم ماسونی ماه مارث [مارس] اولین ماه سال ، و فوریه آخرین ماه است . مارث مصادف با ماه برّه (برج حمل - فروردین ماه خورشیدی) و فوریه با ماهی (برج حوت-اسفند ماه خورشیدی) مطابقت دارد ، پس از تشکیل محفل بزرگ در انگلستان ، کمیسیونی بریاست جمس آندرسون ، مأمور تحقیق درباره ی تاریخ ماسونها گردید این شخصیت که بعدها وظیفه ی کمیسیون را به تنهایی عهده دار شد در سال 1723 کتابی تحت عنوان " قوانین اساسی ، تاریخ و نظام عمومی ماسونها " منتشر ساخت . در این اثر در مقابل تاریخ انتشار کتاب،بعنوان تاریخ ماسونی رقم 5723 قید گردید .

با این همه ، گذشته از این اسطوره پردازی ها ، این پرسش همچنان باقی است که وجه تسمیه فراماسونری به این نام چرا و چگونه صورت بندی شده است . در این باره نیز محققان با روایت های متعددی مواجه بوده اند . یکی از مشهورترین روایت ها در پیوند با ریشه های تاریخی پیدایش و پرورش مفهوم فراماسونری ، همان است که اسماعیل رائین در کتاب خود نقل می کند . بر پایه این روایت :

عنوان فرانک در قرون وسطی به بعضی از اصناف اطلاق میشد که برایگان کار نمیکردند و بیگاری نمیدادند و حجارها از این قبیل بودند . لیکن بناها میبایست بیگاری میدادند . ساختن کلیساهای بزرگ اروپا که امروز بعد از صدها سال هنوز پابرجاست ، سبب آزادی بناها شد . زیرا مسیحیان متعصب وقتی عمل بناها را دیدند همه بازادی آنها رای دادند و بدین ترتیب کلمات (فرانک ماسون ) در زبان فرانسه و (فری مایسن) در زبان انگلیسی متداول گردید .

 با تکیه بر این روایت ها ، پیدایش فرماسونری با دورانی از تاریخ غرب پیوند می یابد که در حقیقت ، دوران اعتلای معماری ، همچون یک پیشه صنعت و هنر است . دورانی که طی آن تمدن غربی به مرحله جدیدی ازتمامیت و بسط خود رسیده است  .

 فراما سونری جهانی به طور کلی به دو طریقه مخفی و علنی فعالیت می کند . بخش اعظم فعالیت های فراما سونری مخفی است و تشکیلات مخفی آن در دو سطح کلی ، یعنی فراما سونری سه درجه ای و فراما سونری سی وسه درجه ای سازماندهی و اداره می شود . در آئین اسکاتی کهن ، فراما سونری سه درجه ای تشکیلات پایه فراما سونری است که در اکثر کشور های جهان شعبه دارد و شامل درجات اول ، دوم و سوم است . بیشترماسون ها در همین سه پایه فعالیت می کنند . لژها تشکیلات عالی فراما سونری است . عضو ماسون پس از نیل به مرتبه استادی به درجات بالاتر ارتقا پیدا می کند . امور مربوط به درجات بالاتر ، در طریقت های مختلف فراما سونری عنوان و القاب مخصوصی دراد ولی این اختلاف عنوان هامانع از آن نبوده که فراما سونری در سراسر عالم تشکیلاتی منسجم با مرکز جهانی واحد به حساب آید .

لژهای فراما سونری پایه در هر حوزه ماسونی زیر نظر یک یا چند لژ بزرگ منطقه ای تشکیل می شود . هر یک از این لژها بزرگ منطقه ای به نوبه خود به لژهای بزرگ دیگری که شعبه ای از مراکز جهانی ماسونی تلقی می شود . وابستگی دارد و به روش پذیرفته یکی از طریقت های رایج فراما سونری فعالیت می کند . درجات سی و سه گانه فراما سونری به شرح زیر است :