امام علی(ع) در حدیثی زیبا میفرمایند: "شش چیز است که با آنها خردهای مردم سنجیده میشود: بردباری در هنگام خشم، شکیبایی به گاه ترس، میانهروی به هنگام خواهش و میل، ترس از خدا در همه حال، خوش مدارا کردن و کمیِ جدال۱".
اما درباره این که چه کارهایی شایسته یک انسان خردمند است روایات زیادی وارد شده است به عنوان مثال؛
امام صادق(ع) فرمودند: "بر خردمند است، که زمانه خود را بشناسد، به کار خویش بپردازد و زبانش را نگه دارد۲".
امام کاظم(ع) نیز میفرمایند: "خردمند به کسی که میترسد تکذیبش کند، سخنی نمیگوید و از کسی که میترسد مضایقه کند، چیزی نمیخواهد و وعدهای را که از عهده انجامش برنمیآید، نمیدهد و به آنچه که در امیدواریش سرزنش شود، امید نمیبندد و به کاری که میترسد در آن درماند، اقدام نمیورزد۳".
آن حضرت همچنین فرمودند: "خردمند به کم و کاست دنیا، در صورتی که با حکمت توأم باشد، خرسند است، ولی اگر دنیا را داشته باشد و از حکمت کم بهره باشد، خرسند نیست؛ از این رو تجارتشان سودمند گشت۴".
منابع روایات:
۱- غرر الحکم: ۵۶۰۸ منتخب میزان الحکمة: ۳۹۴
۲- الکافی: ۲ / ۱۱۶ / ۲۰ منتخب میزان الحکمة: ۳۹۲
۳- تحف العقول: ۳۹۰ منتخب میزان الحکمة: ۳۹۲
۴- الکافی: ۱ / ۱۷ / ۱۲ منتخب میزان الحکمة: ۳۹۲